In het Brakelse gemeentehuis had op zaterdag 21  januari 2012 de algemene vergadering plaats van de Orde van Triverius. 

Triveriaan Johan Hanselaer, tevens webmaster van http://www.biobibdata.net/  had het genoegen om twee boeken te mogen voorstellen die de Geschied- en Heemkundige Kring Triverius van Brakel met steun van het Gemeentebestuur van Brakel heeft kunnen verwerven.

Het ene werk is een vroeg werk van Triverius.
Het bevat het werk De sanitate tuenda van Aurelius Cornelius Celsus, uitgegeven en met commentaar voorzien van Triverius.
De Romeinse medicus Celsus (1ste eeuw na Christus) heeft een encyclopedie geschreven, waarvan enkel het gedeelte over de geneeskunde, in acht hoofdstukken: De re medica tot ons is gekomen. Het is het eerste hoofdstuk, Over het behoud van de gezondheid, dat Triverius hier becommentarieerd heeft.
Deze commentaar was zo belangrijk dat hij opnieuw werd opgenomen in de commentaar van zijn leerling Boudewijn Ronsse toen die in 1592 het gehele werk van Celsus uitgaf bij Frans van Ravelingen, hoofd van de Plantijnse drukkerij in Leiden.
Ons boek werd gedrukt door de raadselachtige Antwerpse drukker Matthias Crom in 1539.
Deze Matthias Crom is een tijd student is geweest aan de Leuvense universiteit, misschien bij Triverius toen die lesgaf aan de artesfaculteit.
Hij drukte vooral werken in de volkstaal, die aanleunden bij de Reformatie.
Enkel dit boek van Triverius, en zijn vorige, namelijk zijn commentaar bij het eerste boek van Aforismen van Hippocrates uit 1538 en een medisch werk van de Haagse geneesheer Velsius vormen hierop de uitzonderingen.
Dat dit boek geworteld is in deze streek bewijst niet alleen zijn auteur, maar ook de gededicasseerde.
Het boek werd opgedragen aan de heer van Brakel, met name Karel van Lalaing.
Deze Karel van Lalaing werd in 1506 geboren als de oudste zoon van Karel, eerste graaf van Lalaing, heer van Schorisse en Montigny, raadsheer van Karel V en kapitein van Oudenaarde en van Jacqueline van Luxemburg, dochter van de heer van Gavere.
In 1540 werd hij lid van de Raad van State en vier jaar later werd hij hoofd van de Raad van Financiën. In de jaren ’50 was hij gouverneur en grootbaljuw van Henegouwen.
Als raadsheer en provinciegouverneur heeft hij gedurende ongeveer 20 jaar – tot aan zijn dood in 1558 - zowel onder keizer Karel als onder koning Filips II een rol van betekenis gespeeld.
De band van ons exemplaar is van eigentijds perkament.
In deze band werd nog een tweede boek ingebonden: Occulta naturae miracula van Levinus Lemnius, arts en schrijver uit Zierikzee, gedrukt in Antwerpen in 1561 bij Willem Simons. Waarschijnlijk was deze Lemnius, in feite Lieven Lemse, een medestudent van Triverius toen deze in Leuven geneeskunde studeerde.
In dit boek behandelt hij niet alleen geneeskunde en botanica, maar ook gastronomie, dromen en monsters!
De Duitse vertaling van dit boek uit 1588 vermeldt op de titelpagina dat het werk niet alleen gaat over de geheimen van het menselijk lichaam en ziel, maar ook over vele andere dingen zoals stenen, ertsen en dieren.
Het boek was bedoeld voor vrome heren des huizes, verstandige huisvrouwen, goede huisartsen en liefhebbers van de gezondheid.
Dit boek is een mijlpaal geweest in de benadering van psychische stoornissen. Lemnius, samen met Joannes Wier, uit Grave aan de Maas, stelde dat deze stoornissen geen spiritueel maar een fysiek probleem waren.
Zij stonden erop dat het lijden van de slachtoffers niet het gevolg was van externe factoren, maar van een ziekte, een lichamelijk disfunctioneren. Dit kon volgens hen medisch opgelost worden.
Het gevolg van hun opvattingen was dat zij beiden grote tegenstanders waren van heksenvervolgingen. Het boek werd later dan ook op de index gezet.

Dit boek van Triverius is werkelijk uniek voor Brakel : geen enkele andere openbare bibliotheek van België, niet de Koninklijke Bibliotheek te Brussel, niet de Universiteitsbibliotheken van Gent en Leuven, niet het Museum Plantin-Moretus of de Erfgoedbibliotheek Hendrik Conscience in Antwerpen, bezit een exemplaar van dit werk.
Andere exemplaren bevinden zich enkel in Londen, Oxford, Troyes en Amsterdam.

Het andere boek is Triverius’ laatste boek: Commentarii in Hippocratem de ratione victus in morbis acutis.
Het werd gedrukt twee jaar voor zijn dood, in 1552, en bewijst zijn renommee. Het werd niet gedrukt in de Scheldestad, maar in Lyon, aan de poort met Italië, en de belangrijkste drukkersplaats van Frankrijk, na Parijs.
Het boek werd gedrukt bij de gebroeders Marcel en Godfried van Beringen en uitgegeven door de erfgenamen van Jacobus Junta, de belangrijke Italiaanse uitgever die zich in Lyon had gevestigd. Sommige exemplaren hebben een adres met de vermelding van de drukkers, het onze de vermelding van de uitgever.
Het boek bevat een commentaar van Triverius op de voedingsleer van Hippocrates (Griekse geleerde uit de 4de eeuw voor Christus) , en vooral over de voeding bij acute ziektes.
Hij raadt aan in de acute fase van een ziekte een lichte en beperkte voeding aan.
In de typografie wordt een duidelijk onderscheid gemaakt tussen de tekst van de oude Griek, in een groter lettertype, en de commentaar van onze Brakelse geleerde, in een kleiner .
Het boek werd opgedragen aan Lucas Munich, laatste abt van de Sint-Baafsabdij te Gent. Dat was iets wat Triverius wel meer deed: werken omtrent voeding opdragen aan abten.
En dat is ook niet zo verwonderlijk. Een van de belangrijke thema’s in Triverius’ werk is voeding, vooral bij jicht, iets waar abten veel last van hadden.
Jicht werd/wordt namelijk veroorzaakt door het goede leven en zeer vet voedsel, en jawel, abten in die tijd genoten met volle teugen van het goede leven.
Ons Brakels exemplaar werd gebonden in een blad perkament met een handgeschreven tekst, waarvan momenteel slechts een paar kleine stukjes Latijnse tekst te lezen zijn.
Het is een raadsel wat de tekst inhoudt en wie hem heeft geschreven.
Is het een autograaf van Triverius, - we mogen er niet van dromen. Misschien moet later bij een gelegenheid een boekrestaurateur/restauratrice de band maar eens onder handen nemen.

Met de aankoop van deze twee belangrijke werken uit het oeuvre van Jeremias Triverius is onze geleerde weer voor een stukje waar hij hoort.


Deze voorstelling van de twee nieuwe boeken werd overgenomen uit de bespreking van Johan Hanselaer, historicus en webmaster van http://www.biobibdata.net/ .
Het is via de Boekenzoekdienst van deze site dat GHK-Brakel de beide boeken heeft gevonden.
BioBibData is een informatieve website, gespecialiseerd in het antiquarische boek.
Op de BelEdiMar-pagina’s bevindt zich een bibliografie van boeken, gedrukt in België vóór 1801, die verkocht werden/worden sinds 2001.
Er zijn reeds meer dan 10.000 edities geregistreerd.
De bibliografie wordt samengesteld a.d.h.v. veiling- en antiquariaatscatalogi van over de hele wereld.
Behalve de gebruikelijke gegevens (auteur, titel, adres, enz.) wordt ook de schatting en het resultaat van de verkoop vermeld.
Op de site bevindt zich ook een kalender van boekenveilingen, een lijst van antiquariaatscatalogi, en een gedeelte met informatie over nieuw verschenen boeken over boeken.
Indien u op zoek bent naar (informatie over) een antiquarisch boek kan de BOEKENZOEKDIENST u zeker van dienst zijn.